Dolar / Türk Lirası Yorumları

Türkiye’nin siyasi konjonktürü TL’nin değer kaybını ön görürken, ekonomik durumun ne ön göreceğini bu hafta içinde açıklanacak veriler sayesinde biraz daha göreceğiz. Ancak ABD tarafına bakıldığında dünkü seansta Yellen’in geçen hafta açıklanan istihdam verileriyle ilgili olarak “endişe verici” ifadesini kullanmış olması Dolar’ın uluslararası piyasalarda gerilemesine neden oldu. Bunun etkisi direkt olarak Dolar/tl paritesinde oluşan düşüşle görüldü. Ancak yine de ABD tarafında istihdam aslında o kadar da kötü durumda değil. Zaten o kadar kötü olsaydı bunların emareleri başka verilerde görülürdü. Örneğin ISM endeksinin alt verilerindeki istihdam verisi daha gerçekçi bir veri olarak görmek gerekiyor. ABD’deki işsizliğin yüzde 6’lardan 5’lere düştüğü dönemleri hatırlayacak olursak ISM verileri hep daha ayağı yere basan şekilde gelişim gösteriyordu. ABD’nin istihdam verileri bir anomali olabilir. Ya da tam istihdama ulaşılmış olmasının da bir göstergesi olabilir. Sonuç olarak söylemek istediğim şu ki bugünlerde Dolar/tl kurundaki düşüş TL’nin güçlenmesinden değil Dolar’ın sürprizler yaratmasından kaynaklanıyor. Bundan sonra asıl bakmamız gereken Türkiye’deki enflasyon ve enflasyon beklentileridir. Emtiaların boğa piyasasına girdiği bu dönemde TCMB faizleri indiriyor. Bu durum TL açısından olumlu değil. Belki emtialardaki yükseliş Dolar’ın uluslar arası piyasalarda gerilemesiyle sonuçlanır ancak bu gerilemenin eşliğinde Türkiye’nin ana risklerinden olan enflasyon da artabileceği için Dolar’ın emtia yükselişi nedeniyle uluslararası piyasalardaki olası değer kaybı Dolar/tl kurunun düşüş potansiyelini azaltır yükseliş potansiyelini artırır. Bu nedenle düşüşlerin alımlarla karşılanacağı bir sürece giriyoruz.

Geçen hafta Türkiye’de açıklanan enflasyon verilerinin düşük gelmiş olması, yine düşük açıklanmış olan büyüme verileriyle uyumluluk gösterdi. Bu iki durum Türk ekonomisinin yavaşlama yolunda ilerlediğine işaret ediyor. Oysa hedefler ve beklentiler tam tersi. Yani Türkiye’nin büyüme beklentisi açıklanan büyüme ve enflasyon verileriyle uyuşmuyor. Bu durumda TL’nin güçlenmesi beklenebilir ancak ekonomik büyümenin yavaşladığı bir ortamda turist sayısının her geçen ay daha az olması döviz rezervi artışının yavaşlamasına neden olduğundan bu durum enflasyonla ilgili olumlu durumu ortadan kaldırıyor. Öte yandan eğer bir de Türkiye büyüme hedefini tutturmak üzere tüketim üzerinden büyümeye başlama hatasını yapacak olursa işler daha zora girer. Son zamanlarda enerji maliyetlerinde yükselişler var. Bunlar zaten bir süre sonra Türkiye’deki enflasyona olumsuz yansıyacağından bundan sonra Türkiye’nin büyümeyle ilgili gelebilecek birçok güçlü veri TL olumsuz olarak değerlendirilebilir. Kaldı ki eğer emtialar, örneğin petrol, uluslararası piyasalarda düşecek olursa, o zaman da büyük olasılıkla Dolar uluslararası piyasalarda değer kazanabileceğinden bize çok bir etkisi olmayacaktır. Bu durumda nominal olarak yükselmiş olan petrol her halükarda TL olumsuz bir unsur olarak varlığını devam ettirtebilir. Bu hafta Cuma günü Türkiye’den tam da yukarıda bahsettiğim büyüme verileri açıklanacak. Ancak öncesinde sanayi üretimi ve hazine nakit verileri gelecek. Sanayi üretimi büyümeye dair az çok bir gösterge olabilir. Bu nedenle Çarşamba günkü veriler önemli. Türkiye’deki siyasi gelişmeleri düşündüğümüzde dokunulmazlıklarla ilgili anayasa hukukunun işletilmesiyle ilgili sorunlar ve bunların yankıları, terör olayları gibi gelişmeler TL olumsuz şekillenmeye devam ederken TL üzerindeki genel baskının artacağını söyleyebilirim. Bu nedenle hafta içindeki düşüşler bugün de dahil olmak üzere allım fırsatı olarak değerlendirilebilir.

Almanya’nın Ermeni sözde soykırımı yasa tasarısını kabul etmesi son aylarda yaranan gelişmeler değerlendirildiğinde sürpriz olmadı. Ancak bu gelişme Türkiye’nin Avrupa’ya karşı tutunduğu jeopolitik pozisyonunu gözden geçirmesi anlamına gelebilir. Diğer yandan TCMB’nin para politikası sadeleşmesiyle ilgili haftalık borçlanma metodunu haftalık borçlanma hedefine göre yapacağını ilan etmesi sadeleşme yönünde atılan bir adım oldu. Bütün bu gelişmeler piyasanın gündemini oluştursa da piyasaya yön verecek boyutlara sahip değil. En azından bugün için. Bugün bakılması gereken ABD’den açıklanacak tarım dışı istihdamın Dolar faizlerini nasıl etkileyecek olduğudur. Bunların içinde en önemlisi ancak çoğu yatırımcının dikkatle ilgilenmediği “underemployment” adı altında açıklanan düşük gelirli tercih edilmeyen istihdamdaki düşüş eğer belirgin olursa o zaman Dolar sadece Dolar/tl karşısında değil tün dünyada yükselebilir. Şayet tersi olursa o zaman Dolar’ın TL karşısındaki yükselişi 2,9550 civarında sınırlı kalır veya gerileyebilir.

Dolar’ın yükselen emtialar nedeniyle uluslararası piyasalarda baskı altında kalmaya devam etmesiyle Dolar/tl paritesi de kısmen düşme eğiliminde kaldı. Ancak bugün durumlar biraz değişebilir. Almanya’da oylanacak Ermeni soykırımıyla ilgili yasa eğer kabul edilirse, o zaman Türkiye ve AB arasındaki gerilim artacak olduğundan biraz olsun kurda artış görülebilir. Ancak asıl mesele oylamanın kabulünden çok yakın gelecekte Türkiye’nin atacağı bazı askeri adımlar kurda bir miktar yükselişe neden olabilir. Henüz gündemde olmasa da Türkiye’nin yakın gelecekte alışageldiğimizden çok daha büyükçe bir askeri operasyona girişeceğini ve bunun yaratacağı risklerin de ekonomide hissedileceğini düşünüyorum. Diğer yandan bankacılık kesiminde bankaların kredi yaratmakta zorlanıyor olmaları bono satmalarına neden olabilir bu da faizlerin yükselmesine ve büyüme beklentilerinin azalmasına neden olur. Eğer bono satmazlarsa zaten kredi veremeyeceklerinden büyüme beklentileri yine azalır ve bu durum her halükarda orta vadede TL olumludur. OECD raporu Türkiye’nin büyüme oranını artırdığı görülüyor. Eğer OECD’nin elinde bizden daha fazla bir bilgi varsa o zaman Türkiye’ye bir yerden para girişi olması gerek. Turizmin oldukça yavaşlaması nedeniyle para girişinin zaten çok az olacağı bir dönemde Türkiye’nin orta vadeli beklentileri karşılaması için yakın vadede bazı adımlar atması gerekir. Bunlar da biraz önce bahsettiğim askeri operasyonlarla dile getirilebilir. Bütün bunlar kısa vadede TL’nin bir miktar değer kaybedeceğine işaret etmektedir.

Dün açıklanan dış ticaret açığı rakamlarının geçen ayki gibi nispeten düşük açıklanmış olması hem enflasyon beklentilerinin düşmesine hem de dolaylı olarak TL’nin değer kazanmasına neden oldu. Bugün Türkiye’den veri yok ancak Dolar’ın güdümünde bazı hareketlenmeler olabilirken aynı zamanda Türkiye’nin siyasi gündemi de sürpriz dalgalanmalara neden olabilir. Dün ABD’den açıklanan ekonomik verilerin birçoğu Yellen’in gözündeki ekonomiden daha olumsuz olması Dolar’ın uluslararası piyasalarda gerilemesine neden olabilir. Bu nedenle yükselişlerde Dolar/TL satmak uygun bir strateji olarak düşünülebilir.

Geçen ay açıklanan dış ticaret dengesi beklentilerden daha olumlu gelmiş olması enflasyon baskılarının da azalabileceğine işaret etmişti. Bugün Nisan ayına dair veriler açıklanacak ve bu ayki veriler de aynı şekilde olumlu gelecek olursa, o zaman enflasyon ve büyüme beklentilerinde azalma olabilir. Mevsimsel olarak bu verinin olumsuz gelmesi yani yüksek dış ticaret açığı verisi özellikle bu önemde Türkiye’nin, istemeyeceği bir şeydir. Öte yandan Avrupa ve ABD’den açıklanacak enflasyon verileri de Dolar kuru üzerinde etkili olabilir. Şayet Avrupa enflasyonu beklenenin üzende gelirse paritenin yükselişi Türkiye’nin yüksek gelebileceğini düşündüğüm dış ticaret açığı verileriyle birlikte TL’nin düşüşüne neden olabilir. ABD tarafında enflasyonun yüksek gelmesiyse kurun derhal yükselmesine n eden olabilir.