Sermaye piyasası aracı ödünç alma ve verme işlemi, Sermaye Piyasası Kurulu’nun “Sermaye Piyasası Araçlarının Kredili Alım, Açığa Satış ve Ödünç Alma ve Verme İşlemleri Hakkında Tebliğ”i çerçevesinde kredili alım, açığa satış ve ödünç alma-verme işlemlerinin QNB Invest’in ilgili çerçeve sözleşmede belirlenen esaslar dahilinde, ödünç veren tarafından ödünç alan tarafa, belirli bir dönem için sermaye piyasası araçlarının verilmesi ve aynı cins sermaye piyasası aracının mislen geri alınmasını ifade eder.
Ödünç alma-verme işlemleri Takasbank Ödünç Pay Senedi Piyasasında (ÖPP) yapılabileceği gibi Kurumiçi işlem olarak da yapılabilir. İşlemlerin teminatlandırma esasları şöyledir :
1-ÖPP’ de yapılacak işlemlerde müşteri, ÖPP Uygulama Esasları’ na uygun olarak hesaplanmış ve yine aynı esaslara uygun tür ve miktarda teminatı Takas Merkezine yatırmak zorundadır.
Başlangıç Teminat Oranı:
- BIST-30 kapsamında bulunan paylardan ödünç talebi girilebilmesi için ödünce konu kıymetin piyasa değerinin % 115’i kadar değerlenmiş teminat olmalıdır.
- Borsa yatırım fonu katılma belgeleri ve BIST-30 kapsamı dışındaki paylardanödünç talebi girilebilmesi için ödünce konu kıymetin piyasa değerinin % 120’si kadar değerlenmiş teminat olmalıdır.
- Nakit teminatlar toplam değerlenmiş teminatın %30’undan az olamaz.
- Pay teminatları, toplam değerlenmiş teminatın %60’ından fazla olamaz.
- Teminata alınacak tek bir payın piyasa değeri, hesaplanan azami toplam değerlenmiş pay senedi tutarının %35’ini geçemez.
- Ödünç verilmesi durumunda teminat şartı aranmaz..
- Asgari Teminat Oranı, toplam ödünç borcunun (piyasa değerinin) % 110’udur
Teminatının bu seviyenin altına inmesi durumunda müşteriye teminatını tekrar başlangıç teminatı seviyesine tamamlamasının isteneceği Teminat Tamamlama Çağrısı gelir. Tamamlama çağrısına uyulmadığı hallerde ayrıca bir ihbarname gönderilmesine gerek kalmaksızın müşterinin teminatları nakde dönüştürülüp, kıymet alınarak vadesi en yakın olan ödünç borcundan başlanarak, teminat oranı yeniden başlangıç oranına ulaşıncaya kadar ödünç borçları tasfiye edilir. Vade kırılarak kapatılan ödünçler için vade sonuna kadar tahakkuk edecek komisyon tutarı, ödünç alan müşteriden tahsil edilir.
Takasbank ÖPP İşlem Teminatı olarak kabul edilebilecek varlıklar ve değerleme oranları;
2- Kurum içi yapılan ödünç işlemlerinde, , dünç alan müşterinin ödünç aldığı sermaye piyasası araçları karşılığında gerekli başlangıç teminat oranı kadar özkaynağı bloke edilir. Özkaynak tutarı, asgari teminat oranının altına düştüğünde, ödünç alan müşteriye en seri haberleşme aracı ile özkaynak tamamlama bildiriminde bulunulur. Özkaynağın, bildirimin alındığı gün tamamlanması esastır. Özkaynağın bildirimin alındığı gün itibariyle tamamlanmaması durumunda, ayrıca bir ihbarname gönderilmesine gerek kalmaksızın özkaynak tutarı ve/veya müşterinin açığa satış nedeniyle hesabında bulunan özkaynak kullanılarak yükümlülükler yerine getirilir ve varsa negatif fark müşteriden tazmin edilir.
Kurumiçi işlemlerde İşlem Teminatı olarak kabul edilebilecek varlıklar ve değerleme oranları;
• Nakit
• Hazine Bonosu ve Devlet Tahvili
• Döviz (USD,EUR)
• Kredi Komitesi tarafından belirlenen, pay senedi ve borsa yatırım fonları, yine Kredi Komitesinin belirlemiş olduğu değerleme katsayısı ve oranları esas alınarak teminata kabul edilir
BIST seans kapanışı sonrası ödünce konu kıymetlerin BIST seans ağırlıklı ortalama fiyatları kullanılarak, tüm ödünç işlemlerinin piyasa değerleri ve ödünç veren müşterilerin teminat durumları güncellenir. Güncelleme sonrası teminat seviyesi asgari teminat oranının altına düşen müşterilere teminat tamamlama çağrısı gönderilir. Tamamlama çağrısı alan müşteriler T+1 günü saat 15.30’a kadar ek teminatı yatırmaları gerekir.
Uygulanan teminatlandırma esaslarına ilişkin detaylı bilgi almak için size en yakın QNB Invest şubesine ulaşabilirsiniz.
