Arbitraj, kısaca açıklamak gerekirse, farklı piyasalarda işlem gören aynı menkul kıymetin, paranın veya değerli madenin fiyatının farklı olması durumunda eş zamanlı olarak düşük fiyatlı piyasadan alınıp yüksek fiyatlı piyasada satılarak risksiz kar elde etmektir. Bu ürünler, altın gibi değerli maden veya hisse senedi gibi menkul kıymet olabilir. Buradaki amaç, tamamen risksiz bir şekilde kar elde etmektir. Günümüzde en çok sorulan sorulardan biri Arbitraj, yani risksiz kar elde etmek, nasıl yapılır?” sorusudur. Bunun için büyük ölçekli ve küresel olarak tanınmış birçok firma arbitraj fiyatlama modelleri oluşturarak bu soruya yanıt aramaktadır. Ancak günümüz sermaye piyasaları ve para piyasaları koşullarında bu sanıldığından daha zordur. Zira artık neredeyse bütün piyasalar iç içe girmiştir ve bilgi paylaşımı inanılmaz hızlara ulaşmıştır. Bu yüzdendir ki, manuel olarak, herhangi bir piyasada yanlış fiyatlama yakalamak ve bu sayede arbitraj yaparak kar elde etmek giderek zor bir hal almıştır. Durum böyle olunca arbitraj işlemleri, algoritmik yazılımlar ile yapılır hale gelmiştir. Bu yazılımlar, farklı piyasalarda işlem gören aynı menkul kıymet ile ilgili arbitraj fırsatı oluştuğunda, aynı anda her iki borsaya birden emir göndererek risksiz arbitraj işlemi yapmaktadırlar.
Arbitraj Örnekleri
Her ne kadar yukarda belirttiğimiz gibi günümüz piyasa koşullarında insan gücü ile arbitraj yapmak zor olsa da, özellikle volatilitenin arttığı zamanlarda teorik olarak arbitraj yapmak mümkün olabilir. Örneğin, Euro TL - Dolar TL bize Euro Dolar fiyatını verir. Euro Dolar fiyatı üzerinde arbitraj yapmak neredeyse imkânsız iken işin içine TL’yi sokarak bunu mümkün hale getirmek ve teorik olarak arbitraj yapmak mümkün olabilir.
Altın emtiası üzerinde de arbitraj işlemi yakalamak mümkündür. Altın hemen hemen her yerel borsada işlem gördüğü için arbitraj için doğru bir finansal üründür. Altının fiyatı uluslararası piyasalarda dolar üzerinden işlem görmektedir. Ancak yerel borsalarda altın yerel para birimleri cinsinden işlem görür. Örneğin; Türkiye’de Borsa İstanbul çatısı altında Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasasında Gram TL kontratları işlem , görmektedir. Hindistan borsasında altın kontratları Hint Rupisi (INR) cinsinden işlem görmektedir. Her iki borsada yerel para birimi üzerinden işlem gören aynı ürünü dolara çevirip, iki borsa arasında arbitraj fırsatı yakalanabilir.
Arbitraj işlemi için unutulmaması gereken en önemli konu, aynı ürünü bir yerden alırken aynı anda diğer yerde satmamız gerektiğidir. Çünkü temel olarak arbitraj, fiyat farklarından avantaj sağlamayı amaçlar.
