2022-2024 yılını ilişkin Orta Vadeli Program (OVP) Pazar akşamı itibariyle Resmi Gazete’ de yayınlandı. Programda bu yılın sonunda enflasyon yüzde 16.2 olarak tahmin edilirken, 2022 sonunda yüzde 9.8, 2023 sonunda yüzde 8 ve 2024 sonunda yüzde 7.6 olarak tahmin edildi. Karşılaştırmak gerekirse, Temmuz sonunda yapılan güncellemeye göre, TCMB 2021 sonunda enflasyonun %14,1 gerçekleşmesini, 2022 sonunda %7,8’e, 2023 sonunda ise %5,0’e gerilemesini bekliyor.
Dolayısıyla, OVP’de yer alan enflasyon projeksiyonlarının Merkez Bankası projeksiyonunun kıyasla çok daha muhafazakar olduğunu gözlemliyoruz. Arada oluşan bu farkın arkasında muhtemelen OVP projeksiyonunda daha yüksek bir döviz kuru beklentisi ve geçişkenliği ile çalışılması yer alıyor. Keza, OVP’de zımni olarak 2021 yılı ortalaması olarak 8,30, 2022 yılı ortalaması olarak ise 9,27 alınmış. Diğer bir değişle, OVP döviz kurunun kademeli olarak 9,0 civarına kadar çıkabilecek bir senaryoyu varsaymış olabilir. Bu varsayımdan hareketle ise 2022 sonunda döviz kurunun 9,50’ler civarına çıkmasının beklendiği yorumunu da yapabiliriz.
Tablo 1 – Ekonomik Büyüklükler
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kaynak: OVP (2022-2024), QNBFI |
OVP’de GSYH büyüme projeksiyonlarına baktığımızda ise ekonominin 2021’de %9,0, 2022’de %5,0 ve sonrasında %5,5 büyümesi beklendiğini görünüyor. OVP, özellikle 2022’de yurtiçi talebin kayda değer bir şekilde daha ılımlı gerçekleşmesini öngörüyor. 2021’de %7,5 büyümesi beklenen toplam nihai yurtiçi talebin 2022’de %4,3 artış göstermesi bekleniyor. İç talep artışındaki ivme kaybının sağlanması durumunda dezenflasyonist bir ortamın oluşabileceğini değerlendiriyoruz.
Dış ticaret beklentileri konusunda, OVP hem ihracatın hem de ithalatın 2022’de %9,5 civarında artış göstermesini bekliyor. 2023 ve ötesinde ise bu hızın %5,0 civarına gerilemesi bekleniyor. 2020’da 29,8 milyar dolardan (2019) 210,2 milyar dolara gerileyen seyahat gelirlerinin 2021’de 17,0, 2022’de 25,0, 2023’de ise 30,0 milyar dolara erişmesi bekleniyor.
Deflatörün %12,9 artmasının beklendiği 2022 yılında, dolar kurunun %11,7 civarında artmasının beklenmesi reel kurun sınırlı bir oranda değer kazanacağı anlamına geliyor. Bu da dış ticaret ve hizmet gelirleri konusunda Türkiye’ye uygun koşulları sağlayacaktır. Sonuç olarak, OVP cari açığın kapanmaya devam edeceğini öngörüyor. 2022’de 37,3 milyar dolara (GSYH %5,2) yükselen cari açığın, 2021’de 21 milyar dolara (GSYH %2,6), 2022’de 18,6 milyar dolara, (GSYH 2,2) 2023’de 13,5 milyar dolara (GSYH %1,5) ve 2024’de 10 milyar dolara (GSYH %1,0) gerilemesi bekleniyor.
OVP’de olumlu yönde en çok gelişme gerçekleşmesi beklenen kalemin cari denge olduğunu değerlendiriyoruz. Bu beklentide 2022’de ortalama 68 dolarda seyretmesi beklenen Brent petrol fiyatının 2023’de 65 ve 2024’de 62 dolara gerilemesi varsayımı yer alıyor alabilir. Ayrıca, hizmet gelirlerinin artışın bir nebze iyimser olduğunu değerlendiriyoruz. Keza, OVP hizmet dengesinin 2020’de 38 milyar dolardan (2019) 13 milyar dolara geriledikten sonra, 2021’de 26 milyar dolara, 2022’de 33 milyar dolara, 2023 39 milyar dolara ve 2024’de 44 milyar dolara erişmesi bekleniyor.
Hizmet dengesinin 2022’de 2019’un %87’sine erişmesini, 2023’de ise %100’üne erişmesini şu aşamada iyimser buluyoruz.
Tablo 2 – Dış Ticaret Göstergeleri
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kaynak: OVP (2022-2024), QNBFI |
OVP görece sıkı bir maliye politikası öngörmeye devam ediyor. Bütçe’nin 2021 ve 2022’de de GSYH’nin 3,5’i kadar açık vermesi, 2023’de %3,2, 2024’de ise %3,0 açık vermesi bekleniyor. Faiz dışı dengenin ise 2023 itibariyle sıfırlanması bekleniyor. Büyüme muhasebesine göre tüketim ve yatırım harcamalarını yavaşlayacağı projeksiyonu ile faiz dışı dengede beklenen iyileşmenin uyumlu olduğunu değerlendiriyoruz. Keza, 2021’de hacimsel olarak %2,6 artış göstermesi beklenen kamu tüketim harcamalarının 2022’de %0,3 artış göstermesi bekleniyor (tablo-1). Ayrıca, 2021’de hacimsel olarak %9,3 artış göstermesi beklenen kamu yatırım harcamalarının 2022’de %3,2 oranında artış göstermesi bekleniyor (tablo-1).
Tablo 3 – Bütçe Göstergeleri
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kaynak: OVP (2022-2024), QNBFI | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
